Planina Cer
Cer sa svojim geografskim položajem i saobraćajnom infrastrukturom, koja ga povezuje sa Beogradom (110 km), Međunarodnim aerodromom „Nikola Tesla“ (95 km), Novim Sadom (100 km), Šapcem (35 km), Loznicom (35 km), predstavlja idealno mesto za odmor, dovoljno daleko, a opet blizu gradskih centara.
Jedna od najlepših planina u Srbiji sa očuvanim eko sistemom, bogatom ornitofaunom, predeonim celinama izuzetne lepote, vidikovcima koji plene, interesantnim narodnim običajima i tradicijom, karakterističnim za ovo područje, bogatom i burnom istorijom, mitovima i legendama u kojima se prepliću prošlost i sadašnjost, Cer predstavlja pravo mesto za sve istraživače, avanturiste i zaljubljenike u prirodu. Zahvaljujući tome što je u postupku dobijanja statusa zaštićenog područja kao “Predeo izuzetnih odlika I kategorije”, raskošno bogatstvo njegovih prirodnih i kulturnih vrednosti stoji vam na raspolaganju u svoj svojoj lepoti.
Kada govorimo o Ceru i ornitofauni, on je zanimljiv za mnoge posmatrače ptica, jer se nalazi na migratornom putu ptica selica. Cer spada i u područja od međunarodnog značaja prema IBA listi. Od divljači su zastupljeni: lisica, divlja svinja, zec, srna… Daždevnjak (salamandra-salamandra) na Ceru ima najveće hranilište u Srbiji.
Nastanak imena Cer vezuje se za brojna stabla drveta cer, a neki ga vezuju i za rimsku boginju Cereru koja je bila božanstvo plodnosti i žita. Cer je bogat šumama hrasta, graba i bukve. U toku šetnje mogu se pronaći razne lekovite biljke (ima ih preko 600 vrsta) i šumsko voće: divlje jagode, kupine, jabuke, trešnje…
Na prostoru Cera još u periodu praistorije postojala su naselja. Zajedno sa Bukuljom bio je najveće nalazište kalaja u Istočnoj Evropi. Posetom selu Desić i arheološkom lokalitetu “Šančine” upoznaćete se sa praistorijskom kulturom iz doba eneolita. Rimljani su na Ceru podigli i svoja vojna utvrđenja Trojanov grad u III v.n.e. i Kosanin grad u IV v.n.e. Vizantija je takođe uvidela važan strateški položaj Cera, pa je podigla svoje utvrđenje Konjuša u VI v.n.e., da bi sa njega kontrolisala savsku dolinu i Srem. U toku vladavine Nemanjića ovde se grade i prvi manastiri, Radovašnica i Petkovica. Po legendi, iz pocerskog sela Miloševac je i čuveni srpski junak Miloš Obilić koji je pred svoj odlazak u boj na Kosovu počeo da gradi manastir Čokešinu. Cer je oduvek bio na raskrsnici raznih kultura i naroda, neki su samo prelazili preko njega, a neki su ostajali i u živopisnim predelima osnivali sela. U srednjem veku ovuda je prolazio i karavanski put dubrovačkih trgovaca…
Cer je kroz svoju istoriju stvarao epske junake koji su ovde ratovali u raznim bitkama. U toku Prvog srpskog ustanka, 1804. godine, na prostoru sela Čokešina vodio se čuveni boj između srpskih ustanika i turske vojske. Upravo je on odlučio uspešan početak srpskog ustanka. Leopold Ranke, poznati nemački istoričar, dodelio je Ceru epitet “srpski Termopil”. Na samom početku Prvog svetskog rata, u avgustu 1914. godine, ovde se vodila još čuvenija bitka, koja je bila prva samostalna pobeda srpske vojske i prva pobeda saveznika u Prvom svetskom ratu. Cerska bitka je tokom celog rata bila izvor snage za sve nevolje i nedaće kroz koje će proći srpski ratnici, ali i ceo narod.
Brojne šumske staze predstavljaju pravi izazov rekreativnim planinarima i svim ljubiteljima šetnje u prirodi, koji žele kvalitetno da provedu svoj odmor. Dok se budete šetali šumskom stazom od Lipovih voda do vikend naselja Vodice, treba da znate da hodate rimskim putem koji je star 17 vekova. Rimski put je spajao dva utvrđenja iz tog perioda, Trojanov i Kosanin grad, čiji skromni ostaci postoje i danas. Aktivni odmor u prirodi možete provesti šetajući se cerskim stazama čija je ukupna dužina oko 80 km, vozeći bicikl po markiranim biciklističkim stazama, ali i preko skakaonica koje su napravljene za ljubitelje adrenalinske vožnje. Brojne lekovite biljke možete brati u najlepšoj “vilinskoj bašti” na Ceru… Dakle, Cer je spoj slavne istorije i predivne prirode, a nema puno planina u našem okruženju gde su na takav način spojene te dve vrednosti.
Cer je spoj slavne istorije i predivne prirode.
Jedno je sigurno, dolazak na Cer i upoznavanje sa njegovom burnom i zanimljivom istorijom, prirodnim bogatstvom, tradicijom i običajima, neće vas ostaviti ravnodušnim. Brojni vidikovci otkriće vam zašto ga nazivaju i “Zapadnom kapijom Srbije”. Ovde se prepliću prošlost i sadašnjost, legenda i stvarnost… Cer sa svojom raskošnom lepotom ponosno stoji, kao dragulj na kruni severozapadne Srbije. Po njegovim padinama, kao biseri, rasuta su sela Jadra, Pocerine i Mačve.
Ana Pavlović, stručni turistički vodič za planinu Cer